Diagnose tv Vrolijk - Een inkijkje in de eigen vereniging

Toneelvereniging “Vrolijk” uit Kilder speelt blijkbaar twee toneelstukken per jaar. Het was tenslotte nog maar 6 maanden geleden dat ik in Kilder een voorstelling ging zien en nu, in de lente, alweer. Productief volkje daar in Kilder. Dit keer onder een nieuwe regisseur: Jop Geven uit ‘s-Heerenberg.

Gewild genre
De openingszin uit het programma kon zomaar het voorwoord van de voorzitter zijn. Want die luidde: ‘Elk jaar, aan het begin van het seizoen, is het weer de vraag: “Welk stuk gaan we nu weer spelen?”’ Maar het is het begin van het toneelstuk: “Allemaal toneel”, dat als onderwerp de toneelgroep zelf heeft, en het reilen en zeilen beschrijft van een amateurtoneelgroep in het proces naar de voorstelling toe. Een geliefd thema bij de amateurverenigingen, vanwege de herkenbaarheid van gebeurtenissen en beslommeringen. Inlevingsoefeningen zijn daarin overbodig, want elke spelers herkent alles wat er in zo'n stuk gebeurt. Het is een gewild genre onder amateurgroepen. Want hoe leuk is het om het publiek te laten zien hoe het er achter de schermen aan toe gaat. Soms hebben die voorstellingen zelfs de vorm van één helft voor het toneel en de andere helft achter het toneel. Veel toneelschrijvers hebben zich aan een dergelijk stuk gewaagd. Anneke den Hartog is een van die auteurs.

Het plan was goed
De vorm die Anneke den Hartog kiest, is ook een bijzondere: we beginnen bij de toneelgroep die een stuk gaat kiezen en dan, langzaam maar zeker, naarmate we de repetities in beeld krijgen, zien we ook hoe dat gekozen stuk in elkaar steekt. Aan het einde van de avond vloeien die twee verhaallijnen in elkaar over tot een einde waarin we de slotscène van het gekozen stuk te zien krijgen maar ook hoe het met de acteurs van de denkbeeldige vereniging afloopt.

Helaas was dat allemaal een beetje te hoog gegrepen voor de auteur. Het plan was goed, de uitwerking mislukte. Zoiets werkt alleen goed als het gekozen stuk een verdieping blijkt te zijn van de thematiek die aan de spelers van de denkbeeldige toneelvereniging kleeft. En dat is bij “Allemaal toneel” te weinig het geval. Gevolg is dat geen van beide verhaallijnen uiteindelijk echt blijft boeien. En dat is jammer want spelers en regisseur van Vrolijk verdienen beter.

Fraaie details
Om met de spelers te beginnen: wat een heerlijk stel. Al in de eerste, prachtige(!) scène komen ze stuk voor stuk zo mooi uit de verf. Het is maar een gewone vergadering van de toneelvereniging, maar de scène is doordrenkt met fraai gespeelde details waardoor elk van de personages karakter krijgt. Karakters die we maar al te goed herkennen uit de wereld van het amateurtoneel: de flamboyante voorzitter (met zijden sjaal); de ambitieuze regisseuse die nieuwe wegen zoekt; de miskende ster; de elke vernieuwing tegenhoudende senior (“ons publiek eist dat nu eenmaal”); de vrijwilligster achter de bar, die best ook wel wil helpen als understudy; het jonge twijfelaartje (“een hoofdrol? Zou ik dat wel kunnen?”)... Noem-maar-op. Je weet meteen als kijker waar je mee van doen hebt. Dat die personages gedurende het stuk geen, of dan toch in ieder geval een te kleine ontwikkeling doormaken ligt aan de schrijfster van het stuk, niet aan de groep.

Geslaagd
De regisseur, de echte, slaagt wonderwel voor zijn eerste proeve van bekwaamheid bij Vrolijk. Allereerst weet hij zijn spelers in beweging te houden. Nergens een moment waarop het spel doodvalt, steeds zijn er loopjes en handelingen waar spelers mee bezig zijn waardoor de dynamiek op het podium in stand blijft. En ook in de vormgeving toont Jop Geven zich bekwaam. Als je zijn stukken bij andere verenigingen en zijn eigen jeugdtheatergroep “Vers Toneel” gezien hebt, herken je meteen zijn vormentaal. De nauwkeurigheid, de grappen, de rijkdom aan beelden. Om een museum geloofwaardig te vullen met muren vol schilderijen uit de kringloop en zuilen met tuinkabouters moet je beschikken over een rijke fantasie en een flinke dosis humor. Maar zijn beste theatrale grap was misschien wel de pauze. In een stuk waar spel en werkelijkheid voortdurend door elkaar lopen liet Jop Geven de spelers zich in de pauze omkleden en grimeren op het podium met het gordijn open. Alsof zich daar de omkleedruimte bevond. Een grap die het publiek zeer wel kon waarderen.

Wie : Toneelvereniging "Vrolijk" uit Kilder
Wat : Allemaal Toneel van Anneke den Hartog
Waar : ‘t Kelrehuus in Kilder
Wanneer : 6 april 2024
Regie : Jop Geven