Home
Anatomische les

De anatomische les

De Theaterdokter loopt op zijn rondes regelmatig tegen dingen aan die hij van belang vindt voor het hele culturele werkveld. Het zijn ontwikkelingen die hij signaleert, vragen die hij zich stelt als hij nadenkt over een bezoek dat hij heeft afgelegd of filosofietjes die in hem opkomen na een goed gesprek met publiek, spelers of regisseurs. Het zijn vaak mensen die in de afgeslotenheid van kleine gemeenschappen in het holst van de Achterhoek prachtige dingen doen. Het zou jammer zijn als hij die voor zichzelf zou houden. Daarom schrijft de Theaterdokter er hier elke maand een kort artikel over.

Tradities die moeten stoppen (1)

Het amateurtoneel kent nogal wat zinloze tradities. Overgeleverd uit tijden waar niemand van ons nog geboren was, worden jaar na jaar, voorstelling na voorstelling deze tradities nagevolgd alsof het rituelen uit de Christelijke Hoogmis betrof. Er wordt niet over nagedacht of ze überhaupt nog wel een functie vervullen, of ze nog wel passen in deze tijd en of er nog iemand op zit te wachten, ze worden gewoon uitgevoerd. Tot aan het lachwekkende aan toe. In de komende tijd neem ik er een aantal onder de loep. In de reeks "Tradities die moeten stoppen" deze keer: de toespraak van de voorzitter.

Je kent het wel, zoals dat gaat. Je hebt een kaartje gekocht, krijgt aan de kassa een programma uitgereikt waarin alle informatie staat die je graag tot je neemt, zo vlak voor de voorstelling: wie is de schrijver, wie de regisseur? Waarover gaat het? Hoe is de voorstelling tot stand gekomen? Een duidelijke rolverdeling zodat je dat onder de voorstelling nog even op kunt zoeken en natuurlijk de sponsoren, "zonder-wie-deze-voorstelling-niet-mogelijk-zou-zijn-geweest." Je neemt een kopje koffie en een koek en gaat in de zaal zitten in afwachting van wat gaat komen. Al nippend aan de hete koffie lees je alles nog even door. En dan gaat het licht uit. De voorstelling gaat beginnen. Mooi.

Nee, niet mooi. Want eerst moet de voorzitter zonodig op het toneel verschijnen. Altijd voor het nog gesloten gordijn. Tenzij er geen gordijn hangt of de voorzitter zelf meespeelt. Dan komt zhij vanachter het gordijn. Met een rondzingende microfoon en uit het licht, want dat schijnt zo fel in de ogen. Zhij heet iedereen welkom en is blij dat wij allemaal -toch nog- in zo'n grote getale zijn op komen dagen. En dan begint het. Dan gaat de voorzitter alles vertellen dat al in het programmaboekje staat! Waar het verhaal over gaat, wie het heeft geschreven, wie het heeft geregisseerd, dat er een loterij is en twee pauzes, dat er flink gedronken moet worden om de zaalverhuurder ook een leuke avond te bezorgen, alles! Tot en met de sponsoren aan toe!

WAAROM?! VOOR WIE?
Wie bewijs je hiermee een dienst? Nou, helemaal niemand. De zaal zit geduldig te wachten tot de voorzitter uitgewauweld is, geeft een beleefd applausje en hoopt dat het nu snel gaat beginnen. Weg is de mooie spanning die ontstaat wanneer de lichten gedoofd worden en het gezellige geklets tot zwijgen is gekomen. Want het gaat nu beginnen. Fout gedacht. Eerst moet de voorzitter zonodig het programmaboekje gaan voorlezen. Voor wie? Voor de (woord-)blinden in de zaal?
Ben je ooit in de schouwburg geweest? Denk je dat daar voor iedere voorstelling de directeur het woord richt tot het publiek om te vertellen wat in het programmaboekje staat? Natuurlijk niet! De halve zaal zou opstaan omdat ze denkt dat zij per ongeluk bij het amateurtoneel terecht is gekomen. Want alleen daar gebeurt dat soort archaïsche dingen nog.

En het kan nog erger
Want na de voorstelling komt de voorzitter nog een keer op het podium! Jaahaa. Dan gaat zhij vertellen wie er allemaal meegespeeld hebben, wie geregisseerd heeft en welke sponsoren de voorstelling mogelijk hebben gemaakt. Vaak in een treurigmakende traagheid die vakkundig een einde maakt aan de vrolijke sfeer van na de hilarische slotscène. Nooit een vlotte opkomst van de spelers die goed geoefend hebben in het enthousiast in ontvangst nemen van een hartelijk appalaus. Niks het snel uitreiken van bloemen en dan hup naar de bar. Ben je mal. Eerst moet de voorzitter zonodig een sukkelig verhaal op gaan hangen. Nou, daarna wil je wel naar huis. Dan is de sfeer wel goed aan gort.

Kortom, stoppen met die boel! Dat ooit in de dertiger jaren van de vorige eeuw geen programmaboekjes werden uitgereikt omdat er nog geen stencil- of kopieermachines waren uitgevonden, ja, toen was een inleidend woord van de voorzitter zinvol en informatief. Maar nu toch niet meer. Lieve voorzitters en voorzitsters, laten we afspreken dat we het vanaf seizoen 2024-2025 niet meer doen, maar dat we het theater zelf aan het woord laten. En het programmaboekje. En dan graag op papier, niet met zo'n moderne QR-code, want die kun je met goed fatsoen niet gebruiken onder de voorstelling. Iedereen ziet dan dat je op je telefoon bezig bent. In plaats van dat je helemaal opgaat in het spel!

In het oog van de orkaan.

Het was hier even stil
vanaf eind november 2023. De theaterdokter was afwezig. Zou hij nog wel diensten draaien?
Terwijl op de achtergrond de site met nieuwe functies werd volgehangen (daarover straks meer) werd er van de dokter zelf niets meer vernomen.
Wat was er aan de hand?

Wel, de dokter heeft ineens een nevenfunctie.
Vanaf 11 december is hij aan het werk bij de gemeente Oude IJsselstreek

Als Cultuurmakelaar

Binnen deze gemeente werkt hij met al zijn vermogens aan verjonging, vernieuwinig en versterking van het culturele leven in de verschillende woonkernen van die gemeente. De afgelopen twee maanden waren dus gevuld met kennismaken, inwerken, plannen maken en praktisch aan de slag. Ondertussen zijn er al mooie processen op gang gebracht met de 13 toneelverenigingen, 5 koren, de DRU en het Openluchttheater Engbergen. En dat is nog maar het begin. Drie dagen in de week is dat het werk van de Cultuurmakelaar. Breder dan enkel de discipline Theater, smaller dan het werkterrein Achterhoek. Maar een week telt 7 dagen, daarom is het goed te weten dat ook de Theaterdokter doorgaat met zijn werkzaamheden in de rest van de Achterhoek. Alleen iets rustiger en meer kernachtig.

Wat brengt dan de toekomst?

De Theaterdokter pakt zijn missie weer op om zoveel mogelijk theatervoorstellingen in de Achterhoek en Liemers te gaan zien en bespreken. In de afgelopen maanden heeft hij best veel gezien, maar geen tijd gehad om die hier te beschrijven. Vanaf eind januari gaat hij daar weer meer aan doen. Want "wat niet beschreven wordt heeft niet bestaan!"

Daarnaast wordt een nieuwe start gemaakt met Stamcafé Arts, een maandelijkse Video Talkshow over de podiumkunsten in de Achterhoek en Liemers. Daar waren we al heel ver mee, het zou eigenlijk al vanaf oktober draaien, maar medische perikelen bij een van de deelnemers gooiden zand in die machine. Als dat zand straks verwijderd is en de machine van nieuwe olie is voorzien, gaan we een nieuwe poging wagen.

Ten derde gaat De Theaterdokter werken aan de uitvoering van een plan dat hij al langer koestert en waarmee hij al bijna een jaar overleg heeft met media, fondsen en instanties. Een project dat een grote impuls moet worden voor het Theater in de Achterhoek en Liemers. De afgelopen weken zijn daar mooie stappen in gezet maar tot het plan zijn definitieve vorm heeft gevonden, kan ik er nog niet veel over loslaten. Nu komt de fase van de praktische uitwerking van het plan, waarvan ik hoop dat het in het seizoen 2024-2025 voor het eerst kan worden uitgevoerd.

Kortom

Ik ben terug van eigenlijk niet weggeweest. Ik zat alleen even in het oog van de orkaan. Laat het maar weer gaan stormen!

Controleerbaar Authentiek

Er is veel angst onder jongeren. Dat had ik wel gelezen. En onbehagen. Hun zelfbeeld schijnt hen parten te spelen. Het voldoet niet aan de voorbeelden die ze overal in de digitale wereld zien. Dat maakt hen weer onzeker, ongelukkig en depressief. En dat in een wereld die nogal wat van hen vraagt de komende jaren. Dan is er nog de Kunstmatige Intelligentie, die hen evenzeer ten dienste gaat staan als overbodig lijkt te gaan maken. Het leven is hen, kortom, te groot aan het worden.

Een middelbare school belde mij met de vraag of ik als Theaterdokter iets met vierde klassen HAVO aan Kunst & Cultuur wilde doen. In het kader van de introductie. Klassen 4 Havo bestaan immers uit clubjes leerlingen vanuit verschillende bronnen. MAVO stroomt naar HAVO, vakkenpakketten nopen tot herschikking van klassen en dan zijn er nog leerlingen die hun jaar overdoen. Dat moet aan elkaar gesmeed worden. Ik had een half uur per klas. Maar dat hoorde ik pas toen ik “Ja” had gezegd.

Als ik op scholen werk, heb ik minstens 2 uur nodig om leerlingen echt iets te laten ervaren over theater. Vaak zien leerlingen op tegen de gedachte zichzelf te moeten presenteren voor een groep. Vaak ook nog in een rol. Het is dus een kwestie de leerlingen eerst een gevoel van veiligheid te geven. Daar ben ik al een half uur aan kwijt. Wat kun je doen in 30 minuten?

Back to Basics
Soms heb ik makkelijke dagen en dit werd er zo een. Mijn gedachte was: “Als kennismaken het doel is, dan gaan we ook kennismaken.” In klassen van pakweg 25 leerlingen kan ik in 30 minuten ongeveer een minuut aandacht geven aan elke leerling. Dat gaan we dus doen. Maar, het moet wel iets zijn dat beklijft. Ik zette een kring met stoelen klaar in het lokaal en wachtte af.

“Oh nee! Een kring.” Was een van de eerste reacties van de binnentredende jeugd. Ah! Dat van dat parten spelende zelfbeeld zou zomaar kunnen kloppen: zitten in een kring voelt nou eenmaal niet voor iedereen veilig. Je zit daar maar open en zichtbaar jezelf te wezen en iedereen kan zien hoe je er uit ziet. Mijn verzoek om de tassen van de schoot te halen en onder de stoel te zetten werd dan ook begroet met een vermoeide zucht, maar even later zat iedereen dan toch zichtbaar te zijn in hun groep.

“Vertel ons je naam, je leeftijd en waar je vandaan komt. En één bijzonderheid over jezelf waardoor wij ons jou kunnen herinneren.”
Dat was de opdracht. Ik schreef van elke leerling die dingen op een Post-It en plakte al die Post-Its op een groot vel. Zo ontstond de eerste “Groepsfoto” van de klas.

Ik zal niet zeggen dat het voor de leerlingen makkelijk was, die bijzonderheid te verzinnen. Dat wist ik ook wel, daarin zat hem namelijk de kneep. Talloze drempels moesten geslecht worden, maar die dag gebeurde zes keer het wonder: IJs dat in de loop van de kring langzaam smolt. Schroom die voorzichtig afgelegd werd. Moed die beloond werd met Aandacht. Veelzeggende "groepsfoto’s" die van elke anonieme klas een authentieke groep maakte.

Controleerbare Authenticiteit Dat is een kernwaarde die in tijden van digitale werelden, sociale media en kunstmatige intelligentie steeds belangrijker zal worden. Omdat ze een anker zal blijken te zijn, een houvast. Die controleerbare authenticiteit kun je alleen veroveren in echt menselijk contact. In het confronteren van jezelf met anderen in elkaars fysieke aanwezigheid. Pas als je sterk genoeg bent in die analoge wereld kun je je veilig bewegen in de digitale wereld. Want dan weet je wie je bent.

Theater is een van de weinige vakken waarbinnen je dat onontkoombaar leert. Daarom zouden theatrale werkvormen basisactiviteiten moeten zijn op school en in de vrije tijd van opgroeiende mensen.

In theater kun je wel een rol spelen, maar je kunt je niet verstoppen

Ik dacht dat het gebeurd was met het amateurtheater, tot ik deze man sprak.

5 jaar geleden hadden we voor een meerjarig onderwijsproject amateur-acteurs nodig. We stelden een lijst op van toneelverenigingen en theatergroepen die in de Achterhoek actief waren om ze aan te schrijven voor deelname. De inschrijving werd een succes en het project draait nu alweer 5 jaar.

Van de week was ik voor een project opnieuw op zoek naar acteurs. Ditmaal in Doetinchem. Ik ging de lijst van vijf jaar geleden af, maar van het rijtje Doetinchemse verenigingen moest ik er, na een middagje rond-bellen, drie afstrepen omdat ze niet meer bestonden. De laatste oud-secretaris van een vereniging die ik vroeg naar het waarom zei: “Ach, voor toneel is toch helemaal geen belangstelling meer.

Los van dat ik nog steeds mijn spelers niet had gevonden, raakte ik bezorgd door deze uitspraak. Want niet alleen in Doetinchem waren de toneelverenigingen als bomen in een novemberstorm omgevallen, op meerdere plaatsen bleken toneelverenigingen opgeheven wegens “vergrijzing” en “gebrek aan belangstelling”. Zou het dan echt zo zijn dat het binnen een aantal jaren gebeurd is met het amateurtoneel? En de vraag die daar dan direct bij hoort: Zou dat erg zijn?
Moeten we het amateurtoneel binnenkort niet gewoon beschouwen als een uitgestorven hobby en bijzetten in het rijtje Kantklossen, Staphorster Stipwerk en Goudse Pijproken?

Iets in mij verzette zich tegen die gedachte. Dat het amateurtheater afgedaan zou hebben kwam niet overeen met de ervaringen die ik het afgelopen half jaar opgedaan heb in de Achterhoek. Op zoveel plekken zag ik zalen en tribunes vollopen met enthousiast publiek en zag ik voorstellingen die absoluut de moeite van het bekijken waard waren. Liefde genoeg voor het medium.

Maar mijn dokters-oog zag ook wel, met name in de voorstellingen in de zalen, dat spelers en publiek van een wat oudere generatie waren. Er zat tussen het jeugdtoneel en het volwassenentoneel een hiaat:
de generatie 15-35 jarigen ontbrak.
En als die generatie afhaakt, dan is het verklaarbaar dat verenigingen uiteindelijk langzaam versterven. Geen prettig vooruitzicht voor een medium dat ik als een uniek en onmisbaar communicatiemiddel in de samenleving zie.

Afgelopen donderdag zocht ik in Schoonhoven een acteur voor een moordspel dat ik daar aan het uitstippelen ben. Ik kreeg contact met een jonge onderwijzer die ook actief was in het amateurtoneel. Schoonhoven ligt op het randje van de Randstad en het leven heeft daar al een wat hoger ritme dan hier. Dus ik was nieuwsgierig hoe het hem verging met het amateurtoneel. Ik dacht, als het bij ons al uitstervend is, dan zal het in de randstad wel helemaal zieltogend zijn.

Niets bleek minder het geval. Met enthousiaste stem vertelde de man over zijn ervaringen met de groepen jeugdigen en volwassenen waar hij mee werkte in de twee plaatsen waar hij actief was. Niks vergrijzing en niks geen hiaten in de leeftijdsopbouw. Mooie voorzieningen waar ze in konden werken en de mensen wilden er nog voor betalen ook!

Het voordeel van anderhalf uur in de auto zitten is dat je heel veel tijd hebt om na te denken. Allereerst de opgetogen gedachte dat het NIET gebeurd is met het amateurtoneel. Of niet gebeurd HOEFT TE ZIJN.
Maar hoe kunnen we dan voorkomen dat het amateurtheater langzaam aan versterft in de Achterhoek?
“Daar moeten we het dus over hebben!” dacht ik.
Met de mensen die dat theater maken: met de spelers, de schrijvers, de regisseurs en het publiek. Met de besturen, de kunstinstellingen en de politiek.

En dat is precies wat we nu gaan doen.
In “Stamcafé Arts”.
Vanaf Oktober te zien op (onder andere) mijn site.

Het Prins Bernhard Cultuurfonds steunt De Theaterdokter

Wauw!

Afgelopen week kreeg ik goed nieuws van het Prins Bernhard Cultuurfonds.

Zij ondersteunen mijn plan om te komen tot een maandelijks video-praatprogramma waarin de Achterhoekse en Liemerse Podiumkunsten centraal zullen staan.
Dit praatprogramma zal de titel "Stamcafé Arts" gaan dragen en wordt met live-publiek opgenomen in een kroeg-achtige omgeving in Wehl.
Twee presentatoren gaan in gesprek met mensen uit de theaterpraktijk in onze regio. De gesprekken zullen op een levendige manier ingaan op de ontwikkelingen van deze podiumkunsten. Stamcafé Arts zal ook ruimte bieden aan sneak previews van wat er op dit moment gemaakt wordt.
De doelgroep is niet direct publiek dat naar voorstelligen gelokt moet worden, maar veel eerder de makers van de podiumkunsten: spelers, regisseurs, technici, vormgevers en ook besturen van verenigingen en de lokale politiek zullen aan het woord komen. Want het is mooi en zinvol om met elkaar te praten over waar het met het ons vak naar toe moet, uiteindelijk zal het amateurtheater ook in gesprek moeten gaan met de politiek. Juist om het te hebben over de plaats die de podiumkunsten in de samenleving in zouden kunnen en moeten nemen.

Maar ook al is het niet per se de doelgroep, ons publiek zal wel degelijk aan het woord komen in “Stamcafé Arts”.
Nieuwsgierig? Wil je ook iets komen vertellen? Of wil je een keer komen kijken bij de opnames? Stuur me een bericht en ik neem contact met je op! Vanaf oktober 2023 is er elke maand een aflevering.

Verenigingen in Nood

Extra! Extra! Hear all about it! De voetbalverenigingen zijn in nood! Ze kunnen de huur niet meer betalen en de stroom niet meer en het aantal leden loopt terug en de leden die er zijn willen niet meer besturen of de besturen die er zijn willen daar niet mee stoppen en de fusies mislukken en wat al niet meer.
Heel toevallig was ik deze week aanwezig bij een van de vier middagen die onder de titel “Meedoen is de Kunst” door Cultuur Oost in Gelderland werden georganiseerd. Want bovengenoemde problemen dienden zich al langer geleden aan en niet alleen in de sportwereld. Ze werden al eerder gevoeld in de wereld van de amateurkunst. Cultuur Oost signaleerde dat en ging aan de slag.
Het werd een mooie middag. Niet eentje van huilen en klagen, maar een middag waarin we konden zien en horen en voelen wat de kracht is van wat we allemaal voor mooie dingen doen! Dat staat op nummer 1.
Met stip op 2 klonk het Lied van Verbinding, Vernieuwing en Verjonging. Want elke crisis kent een uitweg. Elke crisis is een teken dat iets afloopt, iets afgedaan heeft, iets niet meer klopt aan datgene wat we altijd gedaan hebben. De makers die dat onder ogen durven zien, die dat kunnen accepteren en die in staat zijn om van daaruit nieuwe wegen in te slaan zullen overleven.
Opmerkelijk was in dat verband dan ook het initiatief van het Prins Bernard Cultuurfonds om -als proef- jonge makers in staat te stellen geld aan te vragen zonder lange vragenlijsten in te hoeven vullen en zonder de ballast van een vereniging of een stichting mee te hoeven zeulen. Want waren die rechtspersonen vroeger een mooi en relatief eenvoudig vehikel om initiatieven mee te realiseren, tegenwoordig zijn ze een blok aan je been als creatieve maker.
Daarnaast bood de middag aan makers ook alle gelegenheid om over hun ideeën, vragen en “raadsels” te spreken met mensen van fondsen en koepelorganisaties. En met de Theaterdokter natuurlijk, dat helpt ook al veel. Wat ook erg hielp was het spreken met andere makers. Bijna niets inspireert meer dan te spreken met vakgenoten en zielsverwanten. Want te merken dat je niet alleen bent, geeft grote kracht en houdt je weer voor even weg van het gevoel dat je Gekke Henkie bent.
Verbinden, vernieuwen en verjongen. Dat zijn de raadsels die we de komende jaren met elkaar op te lossen hebben. Niet met de verongelijkte blik van degenen die zich wentelen in slachtofferschap, maar met de glimlach van de creatieve geesten die weer aan het werk mogen. Nieuwe dingen verzinnen is waarvoor zij op de wereld zijn gezet. Dat doen ze het liefst.

Blijf rustig zitten… totdat je MOET gaan staan

Heel veel theaterbezoekers, vooral diegenen die niet zoveel naar het theater gaan, denken dat het zo hoort. Dat je, zodra de voorstelling is afgelopen en de eerste drie klappen van het applaus hebben geklonken, dat je dan moet gaan staan. Dat hoeft niet. We doen het wel. Maar het hoeft niet. En heel eerlijk gezegd. Het is beter dat je het niet doet. Want de mensen achter je kunnen dan niets meer zien. En die moeten dan ook gaan staan. Terwijl ze dat helemaal niet willen. Want zij komen wel vaker in het theater en zij weten: zo-goed-was-de-voorstelling-nou-ook-weer-niet. Want dat wil je zeggen als je gaat staan bij een applaus: Dat je dit wel een heel uitzonderlijk goede prestatie vond.

In Zuid-Spanje, en met name in de flamenco-cultuur waar het publiek meeleeft met de zangers, de dansers en de instrumentalisten, wordt onder de voorstellingen door individuele mensen in het publiek onder de nummers wel eens “Olé” geroepen. Niet luidruchtig, als om te laten zien dat zij er ook nog zijn, maar meer ingehouden, alsof het woord ongewild ontsnapt uit de keel van de toeschouwer. En weet je, dat doet het ook. De toeschouwer had niet het voornemen om “Olé” te roepen. Hij deed het ineens. Omdat de klank, het woord, de beweging die op het toneel te zien of te horen was, iets aanraakte in de ziel van de toeschouwer. En paf! Daar kwam het woord naar buiten “Olé”. En de artiesten weten dat te waarderen. Ze voelen dat er contact is en zingen, dansen en spelen met nog meer begeestering door. En zo zou het ook moeten gaan bij ons applaus.

Er zijn -kortweg- vier manieren om te applaudisseren: 1. Beschaafd en zonder betekenis, zoals na een toespraak van de burgemeester of bij een dichter die voorleest uit eigen werk. 2. Enthousiast, als je geraakt bent door wat je gezien of gehoord hebt. 3. Ovationeel, als je meegesleept bent door de muziek, de teksten, de bewegingen en omdat je weet: dit is een hele prestatie. 4. En alleen als je zeker weet dat wat je gezien hebt uitsteekt boven alles wat je ooit gezien hebt, komt de Staande Ovatie.

Dus moeders en oma’s op de eerste rij: als je kind op het podium toevallig de blokfluit met het goede stukje in de mond heeft gehouden, blijf zitten. Buurmannen, klap luid en roep wat liefs naar de buurvrouw die zo mooi de rol van Sientje speelde in het jaarlijkse blijspel van de toneelvereniging, maar blijf zitten. En het klinkt hard en wreed, maar ook gezinnen die naar de uitvoering van de groep 8 musical van hun jongste broertje hebben gekeken: klap, joel, schreeuw “Olé” en stamp desnoods met je voeten, maar blijf zitten.

Tenzij je, zoals ik gisterenavond in het Amphion, tweeënhalf uur lang naar ongelooflijk mooi, grappig, muzikaal, meeslepend, modern theater voor alle leeftijden hebt zitten kijken. Theater Oostpool speelde “Wolfgang het Wonderjong” met een cast van fenomenale spelers en zangers. Ik sta nooit op bij een applaus, maar ik kon gisteren niet anders dan meteen bij aanvang van het applaus opstaan en klappen en fluiten en joelen. Maar dan weet je ook: ik kan niet anders. Ik werd door jullie aangeraakt, dit applaus komt uit mijn hart.

Maart 2023

Liever iets nieuws

Het is een dilemma waar alle amateurgroepen mee te maken hebben: wat gaat onze volgende voorstelling worden? Artistiek gesproken zou de leiding van onze theatergroepen best het avontuur willen aangaan -zeggen ze- maar commercieel gesproken is dat -zegt de penningmeester- onverstandig. Nou ben ik wat penningmeesters betreft altijd op mijn hoede sinds ik die van mijn Jeugdtheaterschool ooit hoorde zeggen dat onze financiële positie riant zou zijn “zolang we die lessen maar niet zouden geven”. Deze jeugdtheaterschool heeft het ook niet overleefd.
“De kinderen willen het zo graag” zegt de artistiek leider van de musicalschool wanneer ik hem vraag waarom ze The Wizz gaan uitvoeren.
“Het publiek wil dat nou eenmaal” zegt de voorzitter van de toneelvereniging wanneer ik hem vraag waarom ze weer zo’n oenig blijspel van stal hebben gehaald waar volwassen mensen zichzelf in compleet idiote situaties belachelijk lopen te maken. “Ons publiek wil graag wat te lachen hebben. Ons publiek houdt niet van drama’s.”
Daarmee is het probleem wel zo’n beetje geschilderd. De druk van zowel de spelers als van het publiek wordt gevoeld bij de leiding van de groepen. En het gebrek aan kennis en moed, natuurlijk. Dat wordt ook gevoeld maar niet snel erkend.
Het gevolg is dat we in ons culturele wereldje rondlopen in een kring van bekende stukken en stijlen. En getuige de kringloop aan uitgekauwde verhalen en producties die de professionele wereld in zijn greep houdt is dat beslist niet alleen een probleem in de amateurkunst. Maar die kringloop is uiteindelijk dodelijk voor de kunst zelf. Want ook al is het een taak van de kunst om het publiek te vermaken, nog veel belangrijker is de functie om het publiek uit te dagen en te confronteren met de vraagstukken van vandaag. En dat kan ook heel goed met humor en toneelstukken die licht van toon zijn. Maar ja, vind ze maar eens, die toneelstukken.
En daar wordt het gebrek aan kennis en tijd het hardst gevoeld. Want er zijn zo onleesbaar veel toneelstukken te koop. Waar moet je beginnen? Er zijn die paar bekende uitgeverijen waar je zichtzendingen kunt bestellen. Er zijn ook vast een paar mensen in je omgeving die wel eens iets gezien of gespeeld hebben wat ze is bijgebleven. Er zijn nog wel een paar bekende namen van schrijvers waarvan ooit iets “leuks” is gespeeld. En we kunnen nog altijd terecht bij de adviseurs van de bibliotheek van de Nederlandse Vereniging van Amateurtheater. (bellen naar 070 3602994 op de donderdag van 10:00 - 16:00 uur)
Maar het begint natuurlijk allemaal met jezelf uit te dagen om fris en modern theater te maken dat een betekenis wil hebben in deze tijd. Daarmee trek je nieuw en jong publiek en, niet onbelangrijk, ook nieuwe en jonge spelers.

Februari 2023