Diagnose t.v. Thijs - Het wezen van ons amateurtoneel

Maar liefst twee toneelstukken per jaar produceert toneelvereniging Thijs uit IJzevoorde. Een half jaar geleden zag ik van deze groep de voorstelling "De Bende van vier maal zeventig" en dit keer was het de beurt aan "Beestenbende op de Keizershoeve". Twee dingen vallen op.
1: Thijs zoekt zijn stukken in een andere hoek dan waar collega-verenigingen ze vinden. Dat is verfrissend. 
2: Thijs haalt beide keren een hoog niveau. Dat is vrolijkmakend.

Het gevaar van het spelen van zoveel stukken zou kunnen liggen in gemakzucht. Routine. "Volgende stuk!" Maar daar is bij Thijs niets van te merken. Ik heb hun vorige stuk in mei ook gezien, maar de tijd ontbrak me om er iets over te schrijven. Daar heb ik nu spijt van. Want er zijn mooie vergelijkingen te maken tussen beide voorstellingen.

Allereerst: Thijs speelt kluchten. En doet hij vol overgave en vol overtuiging. Er is bij de spelers veel ervaring met dit genre te zien. Ze weten waar hun grappen liggen, bereiden die voor en spelen die uit. Het is veel meer dan alleen teksten zeggen wat ze doen. Het is volop plezier maken op het toneel. Ze weten of ze aangever zijn of afmaker. En zoals bij het voetbal de spitsen het publiek op de banken krijgt, zo zijn het bij toneel de afmakers die de gulle lach losmaken bij het publiek.

Bij Thijs is Jan Bulten het gezicht van de groep. Bij opkomst weet je al: van hem gaat het zeker komen. In de vorige voorstelling was dat al zo in de rol van Willem Derksen. In deze voorstelling zat de mantel van meneer Pastoor hem als gegoten. Meteen moet ik daarbij Mireille Bijenhof in de rol van Steffie Mulders noemen die bij het publiek alle vormen van warme gevoelens wist los te maken. 
Maar zonder verdedigers en middenveld zouden de spitsen in het voetbal weinig te doen hebben en zo gaat dat met toneel ook. Als je geen zorg besteedt aan de aangevers van de grappen, die vaak zorgen voor de voortgang van de verhaallijn, dan blijft het erg saai op het toneel. En van die aangevers hebben ze er bij Thijs blijkbaar een hele trits. Want leg ik de programmaboekjes van beide voorstellingen naast elkaar, dan blijken maar twee acteurs in beide voorstellingen mee te spelen. Voor de rest zijn het allemaal andere namen. Maar daar was niets van te merken. Beide voorstellingen waren feesten om naar te kijken. Als je zoveel capabele spelers hebt, dan is het ook heel goed te doen om twee voorstellingen per jaar te maken. 
Overigens zijn niet alleen de spelers roulerend, ook regie en souffleurs kennen verschillende namen. Alleen de naam van Erik Starink komt als co-regisseur twee keer voor. 

En dan was er nog een element in beide voorstellingen even sterk naar voren kwam. Dat was de vormgeving van het stuk. Viel me in mei al op dat er buiten een half grasveld afgezet was met linten en waarschuwingsborden waardoor ik dacht dat er iets gevaarlijks in de grond van IJzevoorlde begraven lag, -het bleek een verwijzing naar iets dat in het stuk aan de orde kwam-; dit keer was het op het toneel een geweldig zooitje om aan te geven dat we ons bevonden in het woonhuis van twee vrijgezelle broers. En die kunnen -zo weten we allemaal- nu eenmaal niet voor zichzelf zorgen. Als er dan een vrouw in huis wordt opgenomen, zien we elke nieuwe scène dat rust, reinheid en regelmaat in het huis steeds meer om zich heen grijpen. Verlepte planten bleken vervangen door frisse bloempjes, rondslingerende kleding uit de eerste scène werd netjes opgevouwen in de wasmand aangetroffen, boeken stonden in het gelid tussen boekensteunen en lege bierflesjes waren afgevoerd naar de keuken. Dat soort details, die voor de kijker echt de moeite waard zijn, maken ook duidelijk met hoeveel liefde en lol hier toneel wordt gespeeeld.

IJzevoorde is nauwelijks een dorp te noemen. Maar ze hebben een schooltje en daarin hebben ze een culturele zaal gebouwd. Daar maakt een heel ervaren toneelvereniging, fris en vrolijk toneel. Met spelers van alle leeftijden die werken op een niveau waarvoor elke voorstelling de zaal gemakkelijk volstroomt. Dat is rijkdom. Dat moeten we koesteren. Dit is het wezen van het amateur-toneel in de Achterhoek.

Wie: Toneelvereniging Thijs uit IJzevoorde
Wat:  Beestenbende op de Keizershoeve van Helmut Schmidt
Waar: De pokkershutte IJzevoorde
Wanneer: 24 november 2025
Regie: Erik Starink en Helma Eykelkamp