Boeiend! Boeiend!

Wie: Ons Genoegen uit Woold
Wat: "Boeing Boeing" van Marc Camoletti, vertaling door Jon van Eerd 
Waar: Verenigingsgebouw Juliana Woold
Wanneer: Zaterdag 15 februari 2025
Regie: Dirk de Bruijne

Eerlijk gezegd ken ik niet zo heel veel toneelstukken. Ik ben tenslotte geen dramaturg. De meeste stukken leer ik kennen door ze te gaan zien. Lang geleden als recensent van de Gelderlander, tegenwoordig als Theaterdokter. In de loop van de jaren train je je oren en ogen in het onderscheiden van wat goede en minder goede stukken zijn. En dan gaat het er niet om of het genre mij bevalt of niet, maar of een stuk goed geschreven is. 

Blij spelen
Het genre blijspel is geliefd bij het amateurtheater. Het spelen op de lach is nou eenmaal makkelijker controleerbaar dan het spelen op andere emoties. Een stille zaal is moeilijk te duiden. Maar een goed blijspel schrijven is net zo moeilijk als een goed treurspel op papier zetten. Want de eisen zijn hetzelfde: het verhaal moet intern logisch zijn en het publiek moet meeleven met de personages en met de gebeurtenissen. Een mooi evenwicht tussen lach en traan is daarbij van belang. Een goed blijspel heeft altijd een moment van verdriet en een tragedie zonder ergens een sprankje humor is niet door te komen. Aan de andere kant van dat spectrum zijn er ook heel wat blijspelen waarvan de schrijver uit de bocht vliegt door niet trouw te zijn aan de eisen die het genre stelt. Dan is het gegeven leuk, grappig of facsinerend, maar dan blijkt in de loop van de avond dat het toch niet lukt om dat helemaal kloppend af te maken. Dan wordt het vaak tenenkrommend en handenwringend naar het einde toe werken. 
Zo niet gisteravond!

Repertoirestuk
De titel 'Boeing Boeing' had al ergens in mijn achterhoofd iets aangezet. Was het niet op TV geweest? Ja, dat was het. En het stuk uit 1960 is al meermalen door professionele groepen op het repertoire gezet. Maar dat wist ik aan het begin van de avond nog niet. Het doek ging op en een traditioneel vijfdeurendecor staarde me tegemoet. En dan gaan alle alarmlijnen al open bij mij. Die deuren zijn instrumenten om fouten in de communicatie tussen de personages te laten ontstaan. Want dat moet. Want daaruit ontstaat verwarring en misverstand. Middels de deuren worden amoureuze escapades binnen het huwelijk verborgen gehouden. En daar moeten we dan om lachen. Tenminste, als dat perfect geschreven is en perfect getimed gespeeld. Te vaak heb ik daar toneelverenigingen mee zien modderen. Vandaar alarmfase oranje. 
Al snel bleek dat ik me voor niets zorgen had gemaakt. Want ja, wat een goed geschreven stuk was dit en wat een goed stuk regie was daar op losgelaten.

Timing is everything, maar het oog wil ook wat
Het beginbeeld is meteen raak. Een jongedame in kamerjas ligt loom gedrapeerd in een stoel. Houding en stem verraden bevrediging. Op de bank de man die daarvoor verantwoordelijk moet zijn. Afgunst steekt zijn kop op. Kijk, dat is een begin waar je blij van wordt. En dan zijn we pas 20 seconden onderweg. 
Het blijkt geen beginnersgeluk. 'Boeing Boeing' zit goed in elkaar. Het gegeven: man heeft drie relaties tegelijkertijd met stewardessen van verschillende maatschappijen en omdat hij hun vliegschema's kent, coördineert hij alle vrijages als een verkeersleider op Schiphol. Origineel en redelijk onschuldig en iedereen begrijpt dat ergens een vliegtuig neer zal storten. Laat maar komen!
Het kleine groepje dat dit stuk draagt, 6 spelers, blijkt zijn vak te verstaan. Of de spelers zijn gewoon goed geregisseerd, maar dan zijn zij heel goed begeleidbaar. Want de dynamiek van het stuk is perfect. Langzame start, evenwicht. Dan: nieuw persoon die alles in het honderd stuurt, onnavolgbaar vlot gespeeld door Remco Oonk, gevolgd door een aantal toevalligheden (het Lot) waardoor de situatie voor de sexuele smulpaap met de minuut nijpender wordt. En daarvoor dienen al die deuren. Elke keer dat een deur door iemand wordt doorgegaan heeft dat een geldige reden. En gaat er iemand naar buiten, dan komt er dezelfde seconde iemand door een andere deur op. Los van het plezier dat je als kijker door die verwikkelingen en het spelniveau al hebt, zijn het de textuele aanpassingen die door de groep zijn aangebracht die zorgen voor extra lol.

Zonder gêne
Drie stewardessen, en alledrie begerenswaardig, ook al zijn ze alledrie volkomen verschillend. De begerenswaardigheid ontstond door de onderscheidende charmes van de drie actrices, die de Italiaanse, Duitse en Amerikaanse stewardessen mooi gekleurde karakteristieken  meegaven. Zonder gêne en in een lekker tempo speelden Femke Meinen, Wendy Mennink en Rianne Blekkink de drie vrouwen, zonder ook maar een moment te vervallen in goedkoop-ordinaire truukjes. Het bleven steeds vrouwen met status. Nee, de enige die van zijn sokkel kukelt is Bernard, de man die dacht zijn vrijgezelle leventje prima georganiseerd te hebben. William Kobes laat hem langzaamaan al zijn zekerheden verliezen en gaandeweg het stuk steeds sukkeliger en paniekeriger worden. Dat het aan het einde toch nog voor iedereen goed komt en het zelfs met Bernard nog goed afloopt, hoort bij de eisen van het genre. En daar is niks mis mee. 

Laat ik Ineke Konings dan tenslotte niet vergeten te noemen. Als huishoudster Bertha personificeert zijn de gewone wereld. Ze wordt betaald voor haar werk en als de baas drie vriendinnen heeft, zal zij ervoor zorgen dat geen van die drie weet heeft van de andere twee. De nuchterheid waarmee Ineke die rol speelt, biedt een mooi tegenwicht tegen alle gedoe in de rest van het huis. Zo is er evenwicht. 

Vorig jaar was het al duidelijk, Dirk de Bruijne is een regisseur met de nodige ervaring en visie. In de wandelgangen hoorde ik dat hij wellicht ook het komende openluchtspel van T.O.E.P. uit Kotten gaat regisseren. Zou dat even mooi zijn!